Wil je leren kalligraferen? Begin hier!

Je wilt leren kalligraferen. Leuk! Kalligrafie is een heerlijke manier om even uit je hoofd te komen en stress te verminderen. Het is zoveel meer dan schrijven! Maar ik kan mij voorstellen dat het erg overweldigend is om al die prachtige werken te zien en dat je door alle bomen (of in dit geval pennen en inkt) het bos niet meer ziet wanneer je in de (online)winkel staat. Ik snap het. Daarom vind je hier in één overzicht alles wat je moet weten om mooi te leren kalligraferen. Van papier tot inkt, van techniek tot houding. Want kalligraferen kun je leren, echt waar. En zo begin je… 

Een stukje geschiedenis
Verschillende stijlen
Techniek
– Houding
– Warming-up
– Basisvormen
– Oefenen
Materialen
– Penhouders
– Penpunt (nibs)
– Inkt
– Papier
– Aanvullingen
Conclusie

Moderne kalligrafie geschiedenis

Een stukje geschiedenis

Als je wilt leren kalligraferen, is het goed om te weten hoe kalligrafie is ontstaan. Zo leer je diverse stijlen herkennen en krijg je meer gevoel voor de techniek.

Kalligraferen vindt zijn oorsprong in het Romeinse Rijk (meer dan 2000 jaar geleden). Het is Grieks en het betekent letterlijk schoonschrijven (kalos betekent namelijk ‘schoon’ en grafein betekent ‘schrijven’). In de volksmond wordt het ook wel ‘de kunst van het schoonschrijven’ genoemd. Kalligrafie wordt nog wel eens verward met handlettering of typografie. Er zijn zeker overeenkomsten te vinden, maar ook verschillen tussen deze drie. Vooral kalligrafie en handlettering hebben aan de ene kant heel veel gemeen met elkaar. Maar als je meer in detail kijkt, zul je ook de verschillen gaan zien.

Kalligrafie werd vroeger gebruikt als ‘normaal’ handschrift waarmee monniken bijvoorbeeld de Bijbel overschreven. In de loop van de jaren werd het doel voor kalligrafie steeds anders. Het moest bijvoorbeeld sneller geschreven worden, er moesten meer letters op een pagina passen, etc. Hierdoor zijn verschillende stijlen ontstaan. In deze blog lees je alles over de geschiedenis en verschillende stijlen kalligrafie.

Verschil tussen Copperplate en Spencerian kalligrafie

Een kalligrafie stijl leren

Onder kalligrafie vallen wel tientallen verschillende stijlen. Het grootste verschil zit hem in stijlen geschreven met platte penpunt of spitse penpunt. Welke stijl wil jij leren? Hier bij Studio Rosanne leer ik je vooral over spitse penpunt kalligrafie, met name Copperplate. Vanuit deze stijl kun je namelijk gemakkelijk ook je eigen variaties gaan maken naar moderne kalligrafie. Een andere spitse penpunt stijl is Spencerian. Meer over het verschil tussen Spencerian en Copperplate lees je hier.

Ben jij lid van de gratis tips & tricks mails? Dan krijg je ook gratis toegang tot een online bibliotheek met o.a. werkboeken & downloads voor Copperplate en Spencerian! Via deze pagina kun je je aanmelden.

Techniek 

Kalligraferen is enerzijds ‘mooi schrijven’, maar toch heel iets anders dan schrijven met een balpen of tekenen met fineliner. Voor kalligraferen gebruik je dan ook speciaal materiaal en een andere techniek. Graag vertel ik je meer over waar je het beste kunt beginnen.

Copperplate kalligrafie houding

Houding 

Het belangrijkste van kalligraferen is de houding van je pen. Zonder goede houding kan ik je garanderen dat er geen mooie letters van je hand gaan komen. Een goed begin is het halve werk! Vergeet bij het kalligraferen ook niet om de juiste houding aan te nemen met de rest van je lichaam. Zorg dat je zo ontspannen mogelijk zit en je lekker de ruimte neemt. Leg je hele (schrijvende) arm, tot en met je elleboog op de tafel en zet je voeten op de grond. En omdat je bij spitse penpunt kalligrafie vanuit onder de letters schrijft, heb je ook als linkshandige geen problemen met het door de inkt gaan! Rosali vertelt je in deze blog meer over linkshandig kalligraferen.

Warming-up 

Ook niet geheel onbelangrijk is om te beginnen met een warming-up. Ja, je leest het goed. Een warming-up. Kalligraferen is een flinke inspanning voor je lichaam, en dan met name voor je hand. Het is dus van belang dat je de boel even goed opwarmt. Dat kun je doen met deze gratis oefeningen. Zo krijg je minder snel kramp, plus de oefeningen zorgen er ook voor dat je de pen sneller onder controle krijgt. Dubbel winst dus!

Basisvormen 

Om mooie, sierlijke letters op je papier te krijgen, is een goede techniek het aller belangrijkste. Je kunt nog zo goed materiaal hebben, de mooiste kleur inkt, het fijnste papier….als jij niet goed weet hoe het materiaal werkt en hoe (Copperplate) kalligrafie is opgebouwd, kom je niet zo ver. De basis van Copperplate en moderne kalligrafie letters zijn negen basisvormen. En ik bedacht zelf een fijne tiende vorm. Vanuit deze vormen kun je het hele alfabet schrijven. De truc is dus om 10 basisvormen te zien, ipv 26 verschillende letters. Om ze goed te oefenen heb ik een gratis werkboek voor je gemaakt. In deze video en blog vind je nog uitgebreidere tips.

Leren kalligraferen techniek

Oefenen 

Kalligraferen is iets wat je moet oefenen om het onder de knie te krijgen. Zodra je de techniek goed begrijpt, zul je ook wat uren moeten maken om de pen meester te worden 😉 Maak hiervoor zoveel mogelijk gebruik van hulplijnen! Het is een misverstand dat je op ten duur perfect zou kunnen kalligraferen zonder hulplijnen. Zelfs gevorderde kalligrafen teken ze uit!

Ben je al een tijdje aan het oefenen met kalligrafie, maar merk je dat je geen stap verder komt? Rommel je voor je gevoel maar wat aan en ben je niet tevreden met je resultaat? Stop met heel veel oefenen, oefenen, oefenen! Het is belangrijk om meer te focussen op kwaliteit dan kwantiteit. In deze blog leg ik je er nog wat meer over uit.

Kalligraferen leer je het snelste door verschillende leerstijlen te combineren. Door zowel over kalligrafie en techniek te lezen, video’s te bekijken, cursussen te volgen én te oefenen, leer je het beste. Qua boek kan ik je Mastering Copperplate Calligraphy heel erg aanraden! Hier op de blog, Instagram, YouTube en via cursussen & werkboeken help ik je graag op weg om kalligrafie (sneller) onder de knie te krijgen.

Wil je graag de techniek goed leren? En direct het juiste materiaal in huis hebben? Dan is het startpakket + mini cursus iets voor jou! Duik je liever gelijk de diepte in? Dan kun je kiezen voor een uitgebreide online cursus.

Copperplate kalligrafie starterset

Materialen 

De techniek is één van de belangrijkste aspecten van het kalligraferen, maar het materiaal speelt ook een grote rol. Niet alles is geschikt om mee te kalligraferen. Dus zodra je wilt gaan beginnen met kalligraferen is het van belang dat je de juiste materialen aanschaft. Een goede pen (penpunt en houder), inkt en papier. Al deze materialen inclusief een handig werkboek én uitleg vind je in de starterset. Zo kun je thuis direct beginnen! Wil je liever alle materialen zelf bij elkaar zoeken? Lees dan even verder 😉

Penhouders 

Penhouders vind je in allerlei soorten en maten. Het grootste verschil zit tussen een rechte penhouder of een schuine (oblique penhouder). Zowel voor linkshandigen als rechtshandigen zou ik een oblique penhouder aanbevelen. Met deze pen maak je gemakkelijker sierlijke bewegingen en krullen. In de starterset vind je een penhouder die je zowel recht als schuin kunt gebruiken. Handig! Zo kun jij zelf ontdekken wat je het fijnste vindt.

Penpunten bewaren in blikje

Penpunt (nibs) 

Het metalen pennetje wat je in de penhouder schuift, noem je een penpunt of nib. Nibs zijn er ook in een heleboel soorten en maten. Voor Copperplate/Spencerian en moderne kalligrafie heb je een spitse penpunt nodig. Ik raad een Zebra G aan. Dit is een vrij stevige, niet heel flexibele punt, die gemakkelijk over je papier glijdt. Doordat hij wat steviger is, leer je de punt gemakkelijk te beheersen. Er zijn echter wel honderden soorten penpunten. Hier vertel ik je meer over mijn top vijf penpunten. Benieuwd hoe je zelf het verschil tussen penpunten kunt ontdekken? Lees dan meer over deze review van de Leonardt 40 en Brause 361.

Let op! Voordat je begint met schrijven moet je een nieuwe penpunt wel schrijfklaar maken. Je kunt de punt namelijk niet direct gebruiken. Door een wat vettig laagje op nieuwe penpunten, blijft de inkt niet direct goed plakken. Even goed schoonmaken van tevoren dus! Dat kan op verschillende manieren.

En hoe bewaar je nou eigenlijk die mooie penpunten na het schrijven? Na het kalligraferen kun je ze gemakkelijk schoonmaken met water. Eventueel met een drupje afwasmiddel als de inkt hardnekkig vast zit. Maak hem voorzichtig droog met een theedoek. Je kunt de penpunten het beste apart van je penhouder opbergen. Laat je ze er in zitten, dan is de kans groot dat ze er in vast roesten en je ze er niet meer uitkrijgt. Niet zo handig als je nog eens van penpunt wilt wisselen of wanneer hij toe is aan vervanging!

In de starterset zit naast de Zebra G ook een Leonardt 40 nib. Deze is opvallend vanwege de blauwe kleur (wordt ook wel blue pumpkin genoemd). Deze penpunt is fijn om te gebruiken bij metallic inkten, zoals Fine Tec. In deze video laat ik je zien waarom!

Inkt 

Om te kalligraferen heb je natuurlijk ook inkt nodig. Er bestaan de meest prachtige kleuren! Van diep rood tot oceaan blauw, van goud tot zilver. Je kunt het zo gek niet bedenken en het bestaat. Begin je net met kalligrafie? Pak dan eerst een basis inkt, zoals walnoot inkt of sumi inkt. Deze inkten zijn perfect om mee te beginnen en de techniek van kalligrafie goed onder de knie te krijgen. Walnoot inkt vind je in mijn starterset, maar je kunt dit ook zelf maken! Ben je wat meer vertrouwd met kalligrafie? Dan kun je gaan experimenteren met het mengen van je eigen gouache inkt of je laten verleiden door de prachtige metallic kleuren Fine Tec

Kalligraferen op zwart papier

Papier 

Als laatste heb je papier nodig. Gebruik voor kalligrafie niet zomaar het papier wat in je printer ligt. Dit papier is vaak te ruw. De inkt zal dan in de naden van het papier uitbloeden en je penpunt glijdt er niet lekker overheen. In deze blog lees je welk papier geschikt is voor kalligrafie. Wat gladder papier zal je kalligrafie skills veel goed doen, dus bezuinig hier liever niet op! Een van mijn favoriete merken is Rhodia. Zijn hebben fijne blokken papier gemaakt om in te oefenen. Zoals deze met stipjes. De subtiele stipjes geven je een beetje houvast maar leiden niet af van je eigen geschreven tekst. Ook heb ik een video voor je gemaakt waarin ik je mijn favoriete papiersoorten laat zien. Zowel om op te oefenen als meer stevig papier voor mooie projecten.

Aanvullingen 

Naast de hoog nodige materialen is het ook fijn om de volgende aanvullingen in huis te halen voor kalligrafie.
– Een doos tissues
– Oude theedoek
– Mengpotjes (Dille & Kamille kruidenpotjes)
– Arabisch gom (te koop bij kunstenaarsbenodigdheden winkels)
– Gedemineraliseerd water (supermarkt)
Waarom? Dat leg ik in deze blog uit.

Tot slot 

Oja, nog één tip. Koop alsjeblieft niet direct de halve winkel leeg! Om te beginnen kun je prima uit met een basisset. Naarmate je beter wordt kun je echt wel een keer een andere kleur of pen proberen, maar begin eerst met de basis techniek. Het onder de knie krijgen van de techniek is een proces wat de nodige aandacht vraagt. Leg dus eerst de nadruk op de techniek en oefen de basisvormen. Dat laatste is enorm belangrijk. 

Het klinkt misschien wat saai, maar ik beloof je dat je er straks super veel voordeel van hebt! Ook als je liever een moderne variant van kalligrafie wilt leren, raad ik je aan om met de basisvormen te beginnen. Je begrijpt hierdoor namelijk de opbouw van letters beter en zult gemakkelijker, vanuit je gevoel, een goede spatiëring en letterbreedte aanhouden. Geloof me, een goed begin is zeker bij kalligrafie, het halve werk! 

In de online cursus Copperplate Kalligrafie ‘De magie van inkt’ leg ik je stap voor stap, aan de hand van duidelijke video’s en opdrachten de techniek uit. Lekker vanuit thuis, op jouw eigen tempo te volgen. Hier op de website (geen Facebook nodig!). Lees hier alles over de online cursus.

Schrijf je in voor tips & tricks en ontvang het gratis werkboek

* verplicht



Ja, ik ontvang graag het:

 


Heb je na het lezen van deze blog nog vragen over kalligrafie materialen? Laat gerust een berichtje achter!